Guest april 2013: Cécile Verwaaijen

Deze maand is Cécile Verwaaijen te gast op ‘Guest' met haar werk ‘Julie III’.

Cécile Verwaaijen

De eerst keer dat ik in aanraking kwam met het werk van Cécile Verwaaijen schilderde ze zelfportretten in olieverf; iets totaal anders dan wat we deze maand van haar op Guest tonen en al helemaal anders dan het werk dat Cécile gedurende haar laatste expositie tentoonstelde.

De reden hiervoor is dat Cécile Verwaaijen niet bang is om een geheel nieuwe weg in te gaan als ze daar behoefte aan heeft.

Bepaalde gebeurtenissen in Céciles leven, zoals de geboorte van haar eerste kindje en het overlijden van haar zus, veranderde meerdere malen haar visie op zichzelf en haar omgeving, met telkens een radicale omslag in haar werkwijze als gevolg. 

Ik schrijf nadrukkelijk ‘werkwijze’, omdat de uitvoering veranderde, maar het thema bleef nagenoeg hetzelfde. De rode draad in haar werk is een verlangen naar begrip en een betere positie voor zichzelf en de ander in onze maatschappij. Opvallend is dat ze hiervoor telkens dezelfde ingrediënten gebruikt, namelijk verwijzingen naar de kunstgeschiedenis en stofmotieven die symbool staan voor een bepaalde cultuur of tijdperk. 

Na het zien van Verwaaijens schilderijen rond 2001 en te hebben gelezen dat Cécile tot een tweeling behoorde, vroeg ik me af of een tweeling onderscheid weet te maken tussen zichzelf en de ander. Voor een eenling is het vaak al moeilijk om te bepalen welke emoties, normen en waarden van zichzelf zijn en welke tot de ouders behoren. 

Hoe zou het dan zijn als je samen zo intiem opgroeit?

Vier armen - Cécile Verwaaijen

Dit gegeven, en een verhuizing die zorgde dat Verwaaijen zich vervreemd deed voelen in haar eigen omgeving, lijken de aanzet tot haar olieverfschilderijen. Vooral in de werken waarin ze zichzelf schildert met telkens een ander kledingstuk aan of lap over haar hoofd gedrapeerd, lijkt ze zichzelf te willen (her)ontdekken middels de kleding die ze aan past.

Na de geboorte van haar eerste kindje stopt Cécile radicaal met de zelfportretten in olie en begint portretten in pastel te tekenen. 

En hoewel de schilderijen betrekkelijk klein van formaat waren, niet groter dan 50 x 60cm, zijn de tekeningen juist extreem groot. De nieuwe werken doen denken aan de statige portretten uit de kunstgeschiedenis waarin personen met aanzien werden vastgelegd voor de eeuwigheid. Alleen bekleden Céciles modellen geen hoge positie. Ze gebruikt juist figuren uit de minderheidsgroepen, zoals allochtonen. Gefascineerd door hun plek in de maatschappij en hun culturele achtergrond, legt ze hen vast in traditionele kledij die ze, net als in haar vorige werk, zorgvuldig in detail weergeeft. Ook het motief in de achtergrond, die tevens een grote rol speelt, wordt volledig uitgewerkt. Hierdoor veranderd het model van aanzien en zet Cécile Verwaaijen vraagtekens bij hun positie in onze samenleving.

Julie III - Cécile Verwaaijen

De tekening ‘Julie III’ waar Guest deze maand aandacht aan geeft, toont geen allochtoon, maar een jonge vrouw in hedendaagse kleding met piercing en tatoeage. 

Uit eigen ervaring weet ik dat er nog steeds vooroordelen bestaan over mensen met dit soort versieringen. Jaren geleden droeg ik zelf een neus,-  en wenkbrauwpiercing en bij het afscheid nemen van mijn werkgever, omdat ik opnieuw ging studeren, verraste hij mij met de woorden: “Dankjewel dat je me hebt doen inzien dat mensen met piercings ook aardige mensen kunnen zijn”.

Dus ook hier zet Verwaaijen ons aan het denken over onze (voor)oordelen, door juist dit model in een klassieke houding te plaatsen voor een behangetje met Rococomotief.

In Céciles laatste exposities zien we haar materiaal weer veranderen. Mede door een nieuwe ingrijpende gebeurtenis in haar leven, het overlijden van haar zus, is ze overgestapt naar textiele werkvormen, zoals borduren en naaien. Met stof, naald en draad weet ze het gevoel van onrecht om te zetten in een lieflijk beeld.

In dit arbeidsintensieve werk gebruikt ze soms tekst, waardoor haar betrokkenheid bij het onderwerp nog duidelijker wordt. 

En ook nu weer maakt ze gebruik van de kunstgeschiedenis en andere culturen om de meest passende vorm te bepalen.

Hoewel het veranderen van stijl niet altijd wordt aangemoedigd in de kunstwereld vind ik het bewonderenswaardig hoe Cécile Verwaaijen telkens weer, ongeacht in welk materiaal, sterk werk blijft maken.